‘L curierìn desmentegàa

Dall’8 al 13 ottobre ci si potrà spostare gratuitamente a Tirano su un pullman della Automobilistica Perego. Si è deciso di attivare, in via sperimentale, una linea di trasporto urbano composto da 15 fermate e 12 corse giornaliere. La speranza di molti è che questa meravigliosa idea vada in porto per l’intero anno.

Sarà una benedizione per gli anziani e per meno anziani, mamme e bambini e…  per molti anziani un caro ricordo del “Curierin “ quello che già c’era in passato, così comodo, cosi caro, e che voglio ricordare con parole dialettali come allora parlavano i cari autisti del “Pullmìn“. Teniamoci stretta e nel cuore questa idea, sviluppandola nei migliori dei modi e ringraziando la ditta Perego, che congiuntamente con la nostra Amministrazione, l’ha proposta. Grazie e a buon uso di tutti i tiranesi e dei graditi forestieri.

Méngu    

‘L curierìn desmentegàa

Chìi ‘l s’à desmentegàa ‘l curierìn del Pérego che ‘l partiva da piàza Cavùr e dòpu avè giràa par i viài de Tiràn ‘l rüàva al cunfìn de Piatamàla?

I giùan i à mìga gudüü l’emuziùn de girà ‘na òlta par i viài del paés cu ‘l curierìn!

Autìsta e biglietàri i éra ‘n divìsa, l’éra gént de fèr cùma ‘l pulmìn, sémpru chèi, puntüài cùma urulòcc svìzzar.

Apéna te sultavèt sü, i ta salüdàva par num, i ta stacàva ‘l biglièt, i ta vardàva da scìma a funt e se ta gh’éret la bàla de l’öcc stràca, i ta dumandàva cùma ta stàvet. Tüt sta gentilèza l’era comprésa ‘n tel biglièt.

L’autìsta l’éra cùma ‘l padrùn de ca,’l ta vardàva rèe andùa ta sa sentàvet giù, mìga par èss curiùs, ma par savè andùa scargàt.

Ruàa sül post, i ta abrìva la pòrta e i ‘l ta diséva: Sòciu sòlta giù!

‘L curierìn l’éra còmut, ‘na benediziùn par i fèmni ca i duéva ‘ndà a fa spésa ‘n Svìzera e par i um ca i rüàva fo de Runcöla cu ‘l sach.

Nèi agn bun, la gént i à crumpàa la màchina e ‘l curierìn l’è stacc desmentegàa.

Adès tücc i völ ‘ndà a béf ‘l cafè cu ‘l mèzu; sicùma i pòrti dei bar i è strèci (cu ‘l mèzu sa pàsa mìga) l’ucùr truà ‘n parchécc.

‘L parchécc l’è pü luntàn del toch de stràda che ‘l gh’è da ca al cafè.

Sa ta fèe bée i cünt, ‘l ta cunvée ndà a piòti. Po, sa ta vàrdat li vòlti che ta de cur al parchécc a cuntrulà l’uràri del dìscu (cun la pichénta adòs de avè ciapàa la mülta) alùra ta capìset che la to màchina l’è ‘n argàgn de purtàt rée.

Stès discùrs par li sciùri ca i va a fa la spésa; i sa mài ‘l témp che i g’à de specià ‘n teli butéghi.

Te li védet ruà fo de cùrsa, cargàdi de bùrsi cùma müi; par traversà li stràdi e rüà ‘l parchécc i g’à de balà ‘l tàngu ‘n mèz ali màchini.

I diretùr d’urchéstra i è chèi che guìda cun öcc de ièna; vargügn i ta làsa pasà gnànca sü li strìsci pedunài.

Chèi po che i laùra al céntru, i è metrupulìsti sénsa metrupulitàna.

Alùra?

Alùra ‘l vèe ‘n mént ‘l Curierìn del Pérego.

La gént la sòlta sü sénsa perìcul, la fa i so mestèe, po i la ciàpa par rüà a ca.

Dim a tràa ‘n bot!

‘N furestée ‘l rüa ala staziùn, sa ‘l völ ‘ndà a Bùrmi u a Sùndri ‘l trùa ‘l pùlman, ma sa ‘l völ curiusà par ‘l paés pü che a piòti ‘l pö mìga ‘ndà.

De sòlit, lur, i sa trùa ala staziùn del Bernìna ‘n cumitìva, cùra i à facc a piòti ‘l gir de Tiràn vècc-Madòna, i è s’ciòp.

Ma se i sòlta sü ‘n del Pulmìn par visità Tiràn i truerà ànca ‘l témp par consumà e cumprà vargùt.

A i cumerciànt del Céntru Stòrich i cuminciarà a rüàch pü cliént, gént còmuda e pü pusadìscia, cun pü témp e munéda de spént.

Chìi ‘l pàga ‘l cust del pulmìn?

‘L vantàcc ecunòmic, la cumudità del servìzi che u dicc sùra, ‘l farà sultà fo ‘l cust.

‘L grand vantàcc l’è che ‘l türìsta e òtra gént purtàda in gìr par ‘l paés l’è pü manuvràbil......

‘N tel mèzu püblìch ‘l pö èsech ‘na bèla cartìna de Tiràn, ‘n autìsta de chèi simpàtich e ‘na bèla ràisa ‘n custüm tradiziunàl che la cünta sü li nòsi belèzi.

L’idéa l’è mìga mìa, l’è del mè nònu Méngu, mort ‘n tel 1923, già agente polivalente di turismo La so prufesiùn l’éra: fachìn ali dùi staziùn cun la padrunànza de trèi lìngui (ùltru ‘l dialèt), condutùr de caròza, cunpagnadùu par Tiràn dei türìsti rüàa ala staziùn cu ‘l trénu dela FAV e del Bernìna, sunadùu de fisarmònega e alègru intratenidùu de furestée ‘n teli usterìi par fa güstà ‘l noss vin.

‘L Méngu l’gh’éra vegnìi sü, che par guadagnà vargùt bisùgna ingegnàs e fa funsiunà ‘l cervèl in tela direziùn giüsta.